इरानमा सत्ता परिवर्तनका लागि ट्रम्पको प्रस्ताव

सहयात्रा टिभी

काठमाडौं । असार ९, शनिबार राति इरानका तीन प्रमुख परमाणु केन्द्रमा अमेरिकी हमला भएपछि मध्यपूर्वमा तनाव चर्किएको छ। यसैबीच, अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले इरानमा सत्ता परिवर्तनका लागि खुला आह्वान गरेपछि यो विषयले विश्वव्यापी बहस सिर्जना गरेको छ।

ट्रम्पले आफ्नो सामाजिक सञ्जाल ‘ट्रुथ सोसल’मा लेखेका छन्, “‘रेजिम चेन्ज’ (शासन परिवर्तन) आजको समयमा राजनीतिक रूपमा सही नमानिएला, तर यदि वर्तमान इरानी सरकारले इरानलाई फेरि महान् बनाउन सक्दैन भने शासन परिवर्तन किन नगर्ने?” उनले ‘MIGA’ (मेक इरान ग्रेट अगेन) नारा पनि प्रयोग गरेका छन्, जसले उनको नियत स्पष्ट पार्छ।

अमेरिकाले इरानको फोर्दो, नतान्ज र एस्फाहनमा रहेका परमाणु केन्द्रहरूमा बम आक्रमण गरेको हो। आक्रमण सफल भएको दाबी गर्दै अमेरिकाले क्षति देखिने तस्बिरहरू सार्वजनिक गरेको छ। उता, इरानले यस आक्रमणको ‘कडा जवाफ’ दिने चेतावनी दिएको छ, जसले द्वन्द्व थप बढ्ने संकेत गरेको छ।

भारतको जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालयका पश्चिम एसिया अध्ययन केन्द्रका प्रोफेसर ए.के. महापात्राका अनुसार, अमेरिका र इजरायलको घोषित उद्देश्य इरानको परमाणु कार्यक्रम रोक्नु भए पनि वास्तविक लक्ष्य सर्वोच्च नेता आयातुल्लाह अली खामेनीलाई सत्ताबाट हटाउनु हो। “ट्रम्पको सामाजिक सञ्जालको पोस्टले यही लुकेको उद्देश्यलाई पुष्टि गर्छ,” उनले बीबीसीसँग भने।

आयातुल्लाह अली खामेनी विगत साढे तीन दशकदेखि इरानको सर्वोच्च नेताको पदमा छन्। सन् १९७९ को इस्लामिक क्रान्तिले राजा शाह मोहम्मद रजा पहलवीको राजतन्त्र अन्त्य गरेपछि उनी सत्तामा आएका थिए। त्यस क्रान्तिपछि आयातुल्लाह रुहोल्लाह खोमेनीले इरानमा इस्लामिक गणतन्त्र स्थापना गरेका थिए र उनको निधनपछि सन् १९८९ मा अली खामेनी सर्वोच्च नेता बनेका थिए। यो घटनाले पहिलेदेखि नै तनावग्रस्त रहेको इजरायल-इरान सम्बन्धलाई थप जटिल बनाएको छ र सम्पूर्ण मध्यपूर्व क्षेत्रमा द्वन्द्वको जोखिम बढाएको छ।