अफगानिस्तानमा ६.३ म्याग्निच्युडको शक्तिशाली भूकम्प, ७ जनाको मृत्यु

सहयात्रा टिभी

काठमाडौं । कात्तिक १७, उत्तरी अफगानिस्तानको मजार-ए-शरीफ शहर नजिक ६.३ म्याग्निच्युडको शक्तिशाली भूकम्प जाँदा सात जनाको मृत्यु भएको छ भने १५० जना घाइते भएका छन्।

अमेरिकी भूगर्भ सर्वेक्षणका अनुसार, भूकम्प स्थानीय समयअनुसार सोमबार बिहान १२:५९ बजे मजार-ए-शरीफ नजिक २८ किलोमिटर (१७ माइल) गहिराइमा गएको हो। मजार-ए-शरीफ नजिकैको एक पहाडी उत्तरी प्रान्त, समानगानको जनस्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता समीम जोयन्दाले रोयटर्स समाचार एजेन्सीलाई बताएअनुसार आज बिहानसम्म कुल १५० घाइते र सात जनाको मृत्यु भएको रिपोर्ट आएको र उनीहरूलाई स्वास्थ्य केन्द्रहरूमा लगिएको छ।

उनले भने, “यो तथ्याङ्क सोमबार बिहानसम्म अस्पतालहरूबाट संकलित रिपोर्टहरूमा आधारित हो।”

अमेरिकी भूगर्भ सर्वेक्षणले आफ्नो पेजर प्रणालीमा ‘अरेन्ज अलर्ट’ जारी गरेको छ, जसले “ठूलो मानवीय क्षति हुन सक्ने र विपत्ति व्यापक रूपमा फैलिन सक्ने” संकेत गरेको छ। पेजर भूकम्पको प्रभावबारे जानकारी उत्पादन गर्ने एक स्वचालित प्रणाली हो।

प्रणालीको चेतावनीमा थप भनिएको छ, “यस स्तरको अलर्ट भएका विगतका घटनाहरूमा क्षेत्रीय वा राष्ट्रिय स्तरको प्रतिकार्य आवश्यक परेको थियो।”

अफगानिस्तानको राष्ट्रिय विपद् व्यवस्थापन एजेन्सीले हताहती र क्षतिको विवरण पछि सार्वजनिक गरिने बताएको छ।

बल्ख प्रान्तका प्रवक्ता हाजी जैदले नीलो मस्जिदलाई इंगित गर्दै भने कि भूकम्पले मजार-ए-शरीफको पवित्र तीर्थस्थलको एक भाग पनि ध्वस्त पारेको छ।

करिब ५ लाख २३ हजार जनसंख्या भएको मजार-ए-शरीफ शहरमा, मध्यरातमा आफ्नो घर भत्किने डरले धेरै बासिन्दाहरू सडकमा निस्किएको एएफपीका संवाददाताले बताएका छन्।

यो भूकम्प तालिबान सरकारका लागि पछिल्लो प्राकृतिक विपत्ति हो। सन् २०२१ मा सत्ता कब्जा गरेदेखि तालिबानले तीनवटा ठूला र घातक भूकम्पको सामना गरिसकेको छ, किनभने देशको अर्थतन्त्रको मेरुदण्डको रूपमा रहेको विदेशी सहायतामा नाटकीय रूपमा गिरावट आएको छ।

यस वर्ष अगस्ट ३१ मा देशको पूर्वी भागमा गएको कम गहिराइको ६.० म्याग्निच्युडको भूकम्प अफगानिस्तानको हालको इतिहासमा सबैभन्दा घातक थियो, जसमा २,२०० भन्दा बढी मानिसको मृत्यु भएको थियो।

सन् २०२३ मा इरानी सीमा नजिक पश्चिमी हेरातमा र सन् २०२२ मा पूर्वी नान्गाहार प्रान्तमा गएका ठूला भूकम्पहरूले सयौं मानिसको ज्यान लिनुका साथै हजारौं घरहरू ध्वस्त पारेका थिए।

युरेसियन र भारतीय टेक्टोनिक प्लेटहरू मिल्ने स्थान नजिकै रहेको हिन्दु कुश पर्वत श्रृंखलामा विशेषगरी भूकम्पहरू सामान्य मानिन्छन्।

दशकौंको युद्धपछि अफगानिस्तान धेरै संकटहरूसँग जुधिरहेको छ: स्थानिक गरिबी, गम्भीर खडेरी र छिमेकी पाकिस्तान र इरानद्वारा घर फर्काइएका लाखौं अफगानीहरूको आगमन।

धेरै सामान्य अफगानी घरहरू कमजोर तरिकाले बनाइएका छन् र कमजोर पूर्वाधारले भूकम्प जस्ता प्राकृतिक प्रकोपहरू पछि उद्धार कार्यमा बाधा पुर्‍याउँछ।

ब्रिटिश जियोलोजिकल सर्भेका भूकम्पविद् ब्रायन बाप्टीका अनुसार, सन् १९०० देखि उत्तरपूर्वी अफगानिस्तानमा ७.० म्याग्निच्युडभन्दा माथिका १२ वटा भूकम्प गइसकेका छन्।