इजरायली हमलापछि विश्व बजारमा तेलको मूल्यमा भारी वृद्धि, आपूर्ति अवरुद्ध हुने डर

सहयात्रा टिभी

काठमाडौं । जेठ ३०, इजरायलले इरानमाथि सैन्य हमला गरेको खबर सार्वजनिक भएसँगै विश्व बजारमा कच्चा तेलको मूल्यमा १० प्रतिशतभन्दा बढीको उछाल आएको छ। मध्यपूर्वमा चर्किएको यो तनावले विश्वको ऊर्जा आपूर्ति प्रणालीमा गम्भीर असर पार्न सक्ने चिन्ताका कारण तेलको मूल्य आकाशिएको हो।

ब्रेन्ट क्रुड र नाइमेक्स लाइट स्विटजस्ता प्रमुख अन्तर्राष्ट्रिय तेल बेन्चमार्कहरूको मूल्यमा नाटकीय वृद्धि देखिएको छ। व्यापारी र लगानीकर्ताहरू इरान र इजरायलबीचको यो द्वन्द्वले ऊर्जा-सम्पन्न मध्यपूर्व क्षेत्रबाट हुने तेलको आपूर्तिलाई अवरुद्ध गर्न सक्नेप्रति त्रसित बनेका छन्।

कच्चा तेलको मूल्यले सवारी साधनमा भर्ने पेट्रोल-डिजेलदेखि सुपरमार्केटमा पाइने खाद्यान्नसम्मको मूल्यलाई प्रत्यक्ष असर गर्नेछ। विश्लेषकहरूले अब ऊर्जा व्यापारीहरूले आगामी दिनमा इरानले कस्तो जवाफी कदम चाल्छ भनेर नजिकबाट नियालिरहेको बताएका छन्।

“यो एउटा विस्फोटक अवस्था हो, यद्यपि गत वर्ष अप्रिल र अक्टोबरमा जस्तै यसलाई छिट्टै निष्क्रिय पनि पार्न सकिन्छ, जब इजरायल र इरानले एकअर्कामाथि सिधा हमला गरेका थिए,” भान्डा इनसाइट्सकी वन्दना हरिले बीबीसीलाई भनिन्। “तर, यो एक ठूलो युद्धमा पनि परिणत हुन सक्छ, जसले मध्यपूर्वको तेल आपूर्तिलाई ध्वस्त पार्न सक्छ,” उनले थपिन्।

यदि स्थिति सबैभन्दा खराब अवस्थामा पुगेमा, इरानले होर्मुज जलडमरूमध्यमा तेल बोक्ने पानीजहाज वा पूर्वाधारलाई निशाना बनाएर दैनिक लाखौं ब्यारेल तेलको आपूर्ति रोक्न सक्ने खतरा छ। यो जलमार्ग विश्वको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण ढुवानी मार्गहरूमध्ये एक हो, जहाँबाट विश्वको करिब २० प्रतिशत तेल आपूर्ति हुन्छ।

इरान, ओमान र संयुक्त अरब इमिरेट्सको बीचमा रहेको होर्मुज जलडमरूमध्यले खाडीलाई अरब सागरसँग जोड्छ र यहाँबाट मध्यपूर्वका प्रमुख तेल उत्पादकहरूले विश्वभर ऊर्जा निर्यात गर्छन्।

एमएसटी फाइनान्सियलका ऊर्जा अनुसन्धान प्रमुख सल काभोनिक भन्छन्, “अहिले हामीले देखेको मूल्यवृद्धि प्रारम्भिक जोखिमको प्रतिक्रिया मात्र हो। तर आगामी एक-दुई दिनमा, बजारले यो द्वन्द्व कुन तहसम्म चर्किन सक्छ भन्ने कुराको विश्लेषण गरेर मूल्य समायोजन गर्नेछ।”